TÜRKİYE EMEKLİLER DERNEĞİ
Araştırma Bürosu
BAĞ-KUR Emeklileri Dosyası
Bağ-Kur sigortalılarını sosyal güvenlik kapsamına alan 1479 sayılı Kanun 14 Eylül 1971 yılında Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. BağKur sigortalılığının ilk başlangıç tarihi 1 Ekim 1972 tarihi itibariyle başlatılmıştır. SSK ve Emekli sandığı sigortalılarına göre geç gelmekle birlikte kendi adına bağımsız çalışan esnafımızın sosyal güvenlik kapsamına alınmasını çok değerli buluyoruz.
Kanunlar önemli olmakla birlikte bu haktan yararlanma olmadığı zaman gelecek güvencesi olan emekliliğe erişmekte zorlaşıyor. Bağ-Kur sigortalılarının emekli aylığı koşulları kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl prim ödenmesi kolay olmamaktadır. Kademeli bir yaş dağılımı kapsamında olanlar da, emeklilikte yaşa takılanlar arasındadır.
Kısmi aylığa hak kazanmada ise, 5400 gün prim koşulu ile birlikte kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşından önce emekli olunamıyor. Bunun nedenleri incelendiğinde, bir işyeri sahibi olmanın ve sigortalı çalıştırmanın maliyeti karşılanmadığı dönemlerde primlerin ödenmesinde büyük zorluklar yaşanmıştır.
Geleceğimizin güvencesi olan emeklilik hakkının elde edilmesi her bir esnafımızın hayalidir. Şunu çok iyi biliyoruz. Sosyal güvenlik, aile bireylerini de koruyan çok evrensel ve değerli bir haktır. Düzenli bir kazanç olmadığı dönemlerde primler yatırılamamış ve emeklilik gibi kutsal bir hakka erişememiş yüzbinlerce iş yeri sahibi insanımız vardır.
Buradan bir çağrı yapmak istiyorum. 1 Ekim 2008 öncesinde sigorta tescillerini yaptırmayan bir işyeri sahibi olanlar, vergi kaydına ve oda kaydına rağmen diledikleri zaman borçlanma hakkından yararlanamamıştır. Bu kapsamda olanlara bir fırsat verilmeli ve geçmiş dönemlerde vergi ve oda kaydı olanlara borçlanma imkanı tanınmalıdır.
5510 Sayılı Kanun Çözüm Getirmedi
1 Ekim 2008 tarihi itibariyle Bağ-Kur sigortalılarının tescilleri otomatik olarak yapılmaktadır. Primler çoğu zaman ödenemediğinden, esnafımızın yarıdan çoğu prim borçları ile karşılaşmıştır. Bazı yıllarda getirilen yapılandırmadan yararlanamayan esnafımızın prim ödemeleri ile ilgili sigortalılıklarının silinmesi ve ihtiyaç duyulması durumunda tamamının borçlandırılması öngörülmüştür.
Önerimiz: Dondurulan veya silinen sigortalılık dönemlerin tamamının borçlanması yerine prim ihtiyacı kadar borçlanma tanınmalıdır.
Aylık Hesabı: 1 Ekim 2008 öncesinde 24 basamaktan primler alınmaktaydı ve bu sisteme göre emekli aylıkları hesaplanırken, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte emekli aylıklarının karma sisteme göre hesaplanması, emekli aylıklarında ciddi kayıplar görülmüştür. Aylık bağlama oranı ve güncellenme katsayısında yapılan değişiklikler de emekli aylıklarını küçültmüştür.
Basamak sisteminin yeniden getirilmesini talep ediyoruz.
Emekli aylıklarının hesaplanmasında 1 Ekim 2008 sonrası dönem için prim kazançlarının ortalamasının alınması yerine “basamak sistemi”ne dönülerek tek bir kriter üzerinden emekli aylıkları hesaplanmalıdır. 5510 sayılı Kanunla basamak sisteminin kaldırılması, doğru bir düzenleme olmamıştır. Basamak sistemi yükselme ve intibak demektir.
Taban Aylık:
SSK’da olduğu gibi, BAĞ-KUR emeklilerinin de taban aylıkları asgari ücretle eşitlenmelidir.
Emekli Aylığı Artışı:
Altı aylık tüfe oranına göre emekli aylıklarına yapılan zamların emeklileri korumadığını yaşıyoruz. Çarşı-pazar enflasyonu ile TÜİK’in enflasyonu öylesine farklı ki, tüfe sistemine göre emekli aylıklarına yapılan artış emeklilerimiz tarafından eleştirilmektedir.
Yeni bir artış sistemi getirilmelidir.
Seyyanen zamlar ile birlikte büyümeden de emeklilere refah payı verilmelidir.
